Në skenën politike shqiptare, dy figura dominuese kanë formësuar fatin e vendit për dekada: Edi Rama, kryeministri socialist që sapo fitoi mandatin e tij të katërt në zgjedhjet e majit 2025, dhe Sali Berisha, ish-kryeministri demokrat që tani po përballet me gjyqin për korrupsion. Por ndërsa Berisha përfaqëson një opozitë të ashpër, shpesh të akuzuar për abuzime të së shkuarës, Rama duket si një kameleon politik që ndryshon ngjyrat sipas nevojës për të mbajtur pushtetin. Ai është më demokrat se demokratët, më komunist se komunistët, më mysliman se arabët, më republikan se Donald Trumpi, më demokrat se Klintoni dhe më katolik se Papa. Ky fleksibilitet ideologjik nuk është virtyt, por një strategji e llogaritur për të eliminuar rivalët, duke burgosur, syrgjynosur ose aleuar me këdo që i kërcënon fronin.
Edi Rama ka treguar një aftësi të jashtëzakonshme për të adaptuar ideologji të ndryshme. Si lider i Partisë Socialiste, ai trashëgon trashëgiminë komuniste të Shqipërisë, por shpesh vepron si një konservator i djathtë kur i leverdis. Kritikët e tij thonë se ai ka kthyer Shqipërinë në një autokraci elektorale, ku fleksibiliteti ideologjik shërben për të maskuar kontrollin absolut. Në politikën e jashtme, Rama është pro-evropian i zjarrtë, duke kërkuar anëtarësimin në BE si prioritet, por njëkohësisht ka treguar pragmatizëm që tejkalon kufijtë ideologjikë, duke bashkëpunuar me liderë si Mark Rutte i Holandës për iniciativa fleksibël evropiane. Ai është më republikan se Trumpi kur flet për patriotizëm ekonomik, por më demokrat se Klintoni kur promovon reforma liberale. Në fakt, Rama ka ndërtuar një profil si figurë pragmatike që tejkalon kufijtë ideologjikë, duke mbajtur marrëdhënie të mira me aktorë të ndryshëm ndërkombëtarë. Por ky nuk është fleksibilitet; është oportunizëm që i lejon të dominojë politikën shqiptare për më shumë se një dekadë.
Në aspektin fetar, Rama është shembulli perfekt i një politikani që përdor besimet për të fituar mbështetje. Ai është agnostik i deklaruar, duke thënë se nuk praktikon asnjë fe përveç “vetvetes dhe të tjerëve”. Por familja e tij është një mozaik religjioz: baba katolik, gjysh ortodoks, gruaja myslimane, dhe fëmijët e parë ortodoksë. Rama ka shkuar aq larg sa të propozojë krijimin e një shteti sovran për Bektashinjtë myslimanë në Tiranë, duke e krahasuar me Vatikanin – një lëvizje që e bën atë më mysliman se arabët në promovimin e një versioni tolerant të Islamit, por që kritikët e shohin si mjet për të forcuar reputacionin ndërkombëtar duke shfrytëzuar harmoninë fetare të Shqipërisë. Ai ka “bekuar” besimet fetare duke u premtuar Bektashinjve shtet, Ortodoksëve kullë, dhe myslimanëve mbështetje – duke u bërë më katolik se Papa në promovimin e tolerancës, por gjithmonë me sy në pushtet.
Për të mbajtur pushtetin, Rama nuk ngurron të burgosë ose të syrgjynosë bashkëpunëtorët dhe rivalët. Fitorja e tij dërrmuese në zgjedhjet e 2025-ës, ku Partia Socialiste fitoi 83 vende në parlament, erdhi pas një fushate ku opozita akuzoi për vjedhje votash. Sali Berisha, lideri i opozitës demokratike, ka qenë “viktimë” e kësaj strategjie: ai u mbajt në arrest shtëpiak për gati një vit deri në nëntor 2024 për akuza korrupsioni, të cilat ai i quan persekutim politik nga qeveria e Ramës. Në korrik 2025, nisi gjyqi kundër tij për abuzim pushteti në favor të dhëndrit, por Berisha akuzon Ramën se po përdor drejtësinë për të eliminuar rivalët. Po ashtu, arrestimi i ish-presidentit Ilir Meta në tetor 2024 shihet si sinjal i zhdukjes së klasës së vjetër politike, duke i hapur rrugën Ramës për një fitore të madhe. Kritikët evropianë thonë se Rama ka kthyer Shqipërinë në një shtet narko-privat, ku kundërshtarët politikë heshtin përmes kontrollit të medias dhe drejtësisë.
Edhe pse nuk ka aleanca të drejtpërdrejta me Berishën – rivalin i tij kryesor – Rama ka treguar gatishmëri për të bashkëpunuar me fraksione opozitare kur i leverdis. Opozita është e përçarë, me Partinë Demokratike të udhëhequr nga Berisha që humbi vende në 2025, ndërsa Rama akuzohet për manipulim zgjedhor dhe patronazh që ka vrarë pluralizmin politik. Në të kaluarën, opozita u bashkua kundër tij, por Rama ka arritur të tërheqë elementë të moderuar, duke u bërë më demokrat se vetë demokratët në premtime, por më komunist se komunistët në kontrollin e shtetit.
Në fund, ndërsa Berisha lufton për mbijetesë politike duke kërkuar qeveri teknike, Rama vazhdon të dominojë si një figurë e pakontestueshme. Por ky pushtet nuk vjen nga parimet, por nga aftësia për të bërë gjithçka – burgosje, aleanca taktike, apo ndryshim ideologjik – për të qëndruar në krye. Shqipëria meriton liderë me integritet, jo kameleonë që sakrifikojnë demokracinë për fronin personal.
